21 Απριλίου 1967: H αποθέωση του Κιτς

Σήμερα θυμόμαστε το πραξικόπημα της 21ης Απριλίου 1967 και σας παρουσιάζουμε την αποθέωση του κιτς κατά τα 7 χρόνια δικτατορίας που το ακολούθησαν.

Ένα από τα κύρια χαρακτηριστικά της χούντας των συνταγματαρχών ήταν η ανακοπή της πολιτιστικής ανάπτυξη της χώρας. Το «πουλί της επταετίας», το μυστρί του Παττακού και τα τσάμικα του Παπαδόπουλου έγιναν «πολιτιστικά δρώμενα», θάβοντας κάθε προσπάθεια για εξέλιξη του ελληνικού πολιτισμού.

Ας δούμε αναλυτικά με φωτογραφίες και βίντεο την αποθέωση του κιτς κατά την διάρκεια της επταετίας:

Δεν θα σταθούμε στα βασανιστήρια και στα πολιτικά εγκλήματα που έγιναν. Θα σταθούμε όμως στο "πολιτιστικό έργο" της χούντας, που ήταν επιοικώς μια φαρσοκωμωδία.

Για τα πανηγύρια, καλαματιανό με... φράκο

Όπως αναφέρει το Έθνος σε παλιότερο άρθρο του, η καθεστωτική επιβολή του κιτς με τις «πολεμικές αρετές των Ελλήνων», το «πουλί της επταετίας», το μυστρί του Παττακού, τα τσάμικα του Παπαδόπουλου αποπειράθηκε να ανακόψει την πολιτισμική εξέλιξη ενός ολόκληρου λαού και έως έναν βαθμό το κατάφερε.

Είναι γνωστή η εμμονή των απριλιανών στις γιορτές και τα πανηγύρια. Τα δύο πρωτοπαλίκαρα έσερναν τον χορό με μεγάλη ζέση φορώντας συχνά μαύρα γυαλιά και καλογυαλισμένα υποδήματα. Χωρίς ιδιαίτερη φαντασία, θέλησαν να ακολουθήσουν τη δοκιμασμένη συνταγή του «άρτος και θεάματα», μιμούμενοι ίσως τις φασιστοειδείς καρικατούρες ενός παλαιότερου κοινής αντίληψης καθεστώτος.

Για τα εγκαίνια έργων, μυστρί και λάσπη

Με φράκα και ημίψηλα καπέλα παραβρίσκονταν από τις λειτουργίες στις εκκλησίες μέχρι τις επετείους, τις δεξιώσεις και τις παρελάσεις. Την επίσημη αμφίεση την αποχωρίζονταν μόνο για να εγκαινιάσουν ένα νέο έργο. Ο Παττακός σχεδόν σε καθημερινή βάση με το μυστρί στο χέρι εγκαινίαζε τα νέα μεγαλόπνοα έργα της επταετίας και πάντα με μια ντελικάτη κίνηση του χεριού έριχνε ο ίδιος πρώτος την λάσπη.

Και παντού το... πουλί

Το πολιτιστικό έγκλημα της χούντας, το πουλί, συντελέστηκε από τα αρχαία μνημεία, το κάλλος των οποίων κανείς δεν αμφισβητεί, το δημοτικό τραγούδι, την αρχιτεκτονική των κτιρίων που χτίζονταν εκείνη τη χρονική περίοδο μέχρι τα νομίσματα, τα σπιρτόκουτα, την τηλεόραση, το αεροδρόμιο, τα σχολεία αλλά και τον Λυκαβηττό, όπου «κούρνιασε» το γνωστό πουλί της χούντας εν είδει φωτεινής διαφήμισης. Στον Λυκαβηττό, από την πλευρά όπου βρίσκεται το κανόνι, σιμά στο τεράστιο φωτεινό πουλί είχε στηθεί ο φοίνικας της 21ης Απριλίου.

Μεγάλη αγάπη για τα πασχαλινά αυγά

Ξεχωριστή θέση στις προτιμήσεις των συνταγματαρχών είχαν τα πασχαλινά αβγά. Δεν έχαναν την ευκαιρία για τσουγκρίσματα μπροστά από τους οβελίες που ψήνονταν στις σούβλες. Από τα δε στρατόπεδα περνούσαν όλοι οι πρωταγωνιστές και δεν παρέλειπαν φυσικά να τσουγκρίσουν το αβγό τους με τον φαντάρο της σκοπιάς, ο οποίος ήταν εγκατεστημένος σε ένα τεράστιο ομοίωμα πασχαλινού αβγού.

Και παρελάσεις στο Παναθηναϊκό στάδιο, γελοιότητες με περικεφαλαία

Η γελοιωδέστερη όλων καλλιτεχνική έκφραση των συνταγματαρχών ήταν οι εκδηλώσεις που ελάμβαναν χώρα στο Παναθηναϊκό Στάδιο προς τιμήν της «πολεμικής αρετής των Ελλήνων». Εν μέσω χειροκροτημάτων και μπροστά σε μια λύρα, που για χορδές είχε πυρσούς, η Κλειώ Δενάρδου τραγουδούσε το «Που να ν ο ίσκιος σου Θεέ, να ρθω να προσκυνήσω». Αρχαίες τριήρεις και το πολεμικό «Αβέρωφ», φτιαγμένα από φελιζόλ σύρθηκαν μέσα στο Στάδιο πάνω σε στρατιωτικά οχήματα, ενώ στον λόφο του Αρδηττού αξιωματικοί από όλα τα σώματα καθώς και εύζωνοι περιέβαλλαν μεγαλοπρεπώς το ομοίωμα του πτηνού.

Ενα τεράστιο τιμόνι πλοίου είχε στηθεί πάνω σε λουλουδένια βάση, καθώς εισέβαλλαν μικρογραφίες πυραύλων, σκάλες στις οποίες κατέληγαν οι αχτίδες του ηλίου της 21ης Απριλίου, διάφορα ικριώματα και κατασκευές στον ρόλο προπομπών του κυρίως θεάματος, το οποίο ακολουθούσε. Εκατοντάδες νεαροί και νεαρές πάνω σε άλογα και άρματα ντυμένοι αρχαίοι Ελληνες, Ρωμαίοι, Καρχηδόνιοι, Αραβες, Βυζαντινοί, Πέρσες, μακεδονομάχοι με μουστάκια. Δεν έλλειπαν και οι μεταμφιεσμένοι σε κομμουνιστές, Κορεάτες, Ιταλούς, Γερμανούς, οι οποίοι ήταν οι εχθροί της Ελλάδας, που έδωσαν μάχες μπροστά στις κατάμεστες κερκίδες του Σταδίου για να επικρατήσει στο τέλος και να στεφανωθεί η «πολεμική αρετή των Ελλήνων».

Το απαράμιλλο θέαμα ολοκληρωνόταν με τους πεζοναύτες που έπεφταν από ελικόπτερα με σχοινιά στο κέντρο του Σταδίου και τον συγκινημένο Γεώργιο Παπαδόπουλο, ο οποίος έσπευδε να χαιρετήσει και να συγχαρεί τα πλήθη. Ενα εθνικοπατριωτικό κιτς σε όλο του το μεγαλείο.

Τα τραγούδια - ύμνοι στη χούντα με εμβατήρια και κλαρίνα

Οι δικτάτορες ήθελαν και τα αποκλειστικά δικά τους τραγούδια και γι αυτό από το φθινόπωρο του 1968 είχαν προκηρύξει διαγωνισμό για τη συγγραφή και τη σύνθεση του ύμνου της 21ης Απριλίου. Οι προτάσεις πολλές και το τελικό αποτέλεσμα, το οποίο όφειλαν όλοι οι μαθητές να ψάλλουν, ήταν το εξής:

«Μέσα στ Απρίλη τη γιορτή, το μέλλον χτίζει η νιότη αγκαλιασμένη, δυνατή, μ εργάτη, αγρότη, φοιτητή και πρώτο τον στρατιώτη. (δις)
Τραγούδι αγάπης αντηχεί, γελούν όλα τα χείλη και σμίγουν μέσα στην ψυχή, του Εικοσιένα η εποχή κι η Εικοσιμιά τ Απρίλη. (δις)
Μες στις καρδιές μπαίνει ζεστή του Απριλιού η λιακάδα κι έχουν στα στήθια τους κλεισθεί θρησκεία, οικογένεια και πάνω απ όλα Ελλάδα (δις)»:



Ειδικό εμβατήριο ηχογραφήθηκε και για τις ανάγκες της προπαγάνδας υπέρ του χουντικού Συντάγματος:

«Ναι στο Σύνταγμα για μια Ελλάδα αιώνια.
Ναι στο Σύνταγμα γι αγάπη και ομόνοια.
Θα γεμίσεις μ ένα ναι,
Γαλανέ μας ουρανέ».

Σε παραλλαγή γνωστών δημοτικών σκοπών οι συνταγματάρχες μπορούσαν πλέον να χορεύουν τα δικά τους τραγούδια:

Τσάμικο

«Ωρέ η εθνική κυβέρνηση
εθνική κυβέρνηση του έθνους μας σωτήρας
Ωρέ με Γιώργο Παπαδόπουλο με Γιώργο Παπαδόπουλο και Παττακό λεβέντη
Ωρέ εικοσιμιά του Απριλιού εικοσιμιά του Απριλιού εστήσανε το γλέντι».

Καλαματιανό

«Στις εικοσιμιά τ Απρίλη σηκωθήκανε έξι φίλοι του στρατού μας οι φωστήρες και του έθνους οι σωτήρες.
Να μας ζήσει ο στρατός, Σπαντιδάκης, Παττακός, Παπαδόπουλος ο Γιώργος, Κόλλιας ο πρωθυπουργός.
Μακαρέζος, Αγγελής κι όλοι οι επιτελείς.
Να μας ζήσει ο στρατός Σπαντιδάκης Παττακός.
Οι εργάτες και αγρότες που με αίμα και ιδρώτες
Στη σκληρή δουλειά μοχθούνε, τώρα τη στοργή θα βρούνε.
Να μας ζήσει ο στρατός κ.λπ.
Μας ζηλεύουν κι εχθροί μας για τη δόξα τη δική μας και το μέλλον το λαμπρό μας θα χρωστάμε στον στρατό μας.
Να μας ζήσει ο στρατός κ.λπ.».

Και ποίηση αφιερωμένη στα πρωτοπαλίκαρα της χούντας

Και τελειώνουμε με διάφορα στιχάκια που ακούστηκαν για τους χουντικούς. Με δεδομένο ότι πολλοί ήταν αυτοί που ήθελαν να είναι αρεστοί στους συνταγματάρχες, υπήρξε και μία πληθώρα ποιημάτων και διστίχων, τα οποία εξύψωναν το φρόνημά τους. Αυτός ήταν και ο λόγος που το 1969 εκδόθηκε με πρωτοβουλία των συνταγματαρχών η «Λαϊκή Μούσα», η οποία περιελάμβανε το σύνολο των ποιητικών εξάρσεων.

«Αϊτός» ο Παττακός, «τιμονιέρης» ο Παπαδόπουλος και η ποίηση στον γύψο.

Αλλωστε, σύμφωνα με την έπαρση των πρωτοστατών και την ακλόνητη πεποίθησή τους, αυτά τα πονήματα δικαιολογούνταν απόλυτα εφόσον:

«Η Επανάστασις της 21ης Απριλίου έγινε πηγή έμπνευσης και καινούργιων αισθημάτων σε πάρα πολλούς Ελληνες. Η απότομη κατάργησις του παρελθόντος που επέφερε και η αναδημιουργική πνοή που ενεφύσησε εδημιούργησαν αναμφίβολα ικανοποίηση και ένα πλήθος ελπίδων σε χιλιάδες απλούς ανθρώπους. Η Επανάστασις υπήρξε γι αυτούς η αφορμή να εκφράσουν σε ποιητικό λόγο αλλά και σε αυθόρμητες επιστολές ό,τι από καιρό συνειδητά ή ασυνείδητα τους καταπίεζε, ήταν σαν ένα ηφαίστειο που εξερράγη εκτοξεύοντας ψηλά ό,τι καταπιεζόταν από καιρό στις καρδιές».

Μαντινάδα από το Βραχάσι Μεραμβέλλου:

«Χειρουργική επέμβασις επιτυχώς εδόθη και εκ βεβαίου θάνατου ο ασθενής εσώθη.
Συγχαίρουμε τους χειρουργούς και αισιοδοξούμε πως τελική ανάρρωση στον ασθενή θα δούμε».

Η λατρεία των ποιητών στρέφεται κυρίως προς τον Παπαδόπουλο...

«Κύριε Παπαδόπουλε να ζήσης χίλια χρόνια γιατί προσφέρεις στον λαό αγάπη και συμπόνια».
«Ελάτε να ενισχύσουμε τον νέο κυβερνήτη τον Γιώργο Παπαδόπουλο που πήρε το τιμόνι αναστηθούν παλιοί καιροί και δοξασμένοι χρόνοι».
«Λεβέντη Παπαδόπουλε, αετέ μου Μακαρέζο και παλικάρι Παττακέ με δάφνες φορτωμένο».

Χριστουγεννιάτικη έμπνευση:

«Μες στον Απρίλη έφθασαν τρεις μάγοι με τα δώρα.
Ο Γιώργος Παπαδόπουλος κι ο Παττακός στην ώρα.
Ακόλουθα στέκει πιστός ο Νίκος Μακαρέζος που στάθηκε στο ραντεβού και τώρα σαν Εγγλέζος».

Υπάρχουν πολλά ποιήματα με ειδική μνεία στον Παττακό:

«Δυο τρανοί συνταγματάρχες κι ο γενναίος Παττακός ώρμησαν σαν καταρράχτες, όπως ένας κεραυνός».
«Τρανός αϊτός ο Παττακός ψηλά κρατά τη δόξα τον αγκαλιάζει ο λαός απ όλη την Ελλάδα».
«Μέσα εις την κυβέρνηση έχομε ένα κλωνάρι το λένε Στέλιο Παττακό, της Κρήτης το καμάρι».

Αλλά και ο Μακαρέζος έχει τους δικούς του πιστούς:

«Γεια σου αϊτέ της Ρούμελης Νικόλα Μακαρέζο, γεια σου σαϊνι της Γραβιάς κι ελάφι της Λαμίας.
Εσύ και οι συνάδελφοί σου οι τρεις ανδρειωμένοι κανείς δεν σας παρέσυρε για να σας βάλη χέρι».

Απρίλης 1969

«Στα μέσα της ανοίξεως στην τόση ωραιότη ανέτειλε περήφανη τ Απρίλη εικοστή πρώτη.
Και γελαστός ο ήλιος με ξέχωρη λαμπράδα απ άκρη σ' άκρη φώτισε τη δόλια την Ελλάδα.

Τα στρατευμένα της παιδιά τα τίμια βλαστάρια με αρχηγούς περήφανους αληθινά καμάρια,βάλαν το στήθος τους μπροστά αγνοί συνταγματάρχες και εφώναξαν μ αντρειά στην πάντα οι κομματάρχες και τα ρουσφέτια κι οι ψευτιές η κατηφόρα φθάνει καθίσετε στην άκρη σας όλοι οι λαοπλάνοι».

Δεκέμβρης 1968

«Δεν πέρασε πολύς καιρός μου φαίνεται σαν τώρα που εκινήθη ο στρατός και έσωσε τη χώρα.
Τώρα ο Παπαδόπουλος και ο στρατός επίσης, θα επιτύχουν θαύματα ώστε η Ελλάς να ζήση».

Τελειώνουμε αυτό το αφιέρωμα στο κιτς της χούντας με το παραλήρημα του δικτάτορα Παπαδόπουλου πριν ακριβώς 41 χρόνια:



Το «Ελλάς Ελλήνων Χριστιανών», το γνωστό σύνθημα των απριλιανών, έγινε φυλακή και έκλεισε μέσα της τη χώρα που προσπαθούσε να επουλώσει τα μεταπολεμικά και μετεμφυλιακά της τραύματα. Μέσα σε αυτή τη φυλακή, κατά τη διάρκεια της επταετίας, αλλοιώθηκε και σε πολύ μεγάλο βαθμό διεφθάρη ο τρόπος σκέψης των Ελλήνων.

Οι συνταγματάρχες και η δικτατορία τους αποτέλεσαν τροχοπέδη στην πολιτιστική ανάπτυξη της χώρας, καθώς εκείνη την περίοδο δεν επετράπη η ωρίμανσή της, που είχε ξεκινήσει στις αρχές του 60. Η Ελλάδα, που μέχρι πριν από λίγο ζούσε την άνοιξη της δεκαετίας του 60, έχανε για ακόμη μία φορά το νήμα της φυσιολογικής της εξέλιξης...

Το κείμενο είναι βασισμένο σε παλιότερο άρθρο του "Έθνους" με τροποποιήσεις και εμπλουτισμό με οπτικοακουστικό υλικό.

Περισσότερα Naked News:

Διαδώστε το: